Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που ξέρουμε ως «Άραβες»;
Τί ακριβώς είναι αυτό που κάνει έναν... άνθρωπο Άραβα;
Η αλήθεια είναι ότι ο αραβικός κόσμος αποτελείται από ανθρώπους διαφόρων προελεύσεων καταγωγής, θρησκευτικού υπόβαθρου και ιστορικής ταυτότητας που συσσωρεύονται μαζί ως απλά Άραβες.
Όταν κάποιος το συνειδητοποιήσει αυτό, μετά τίθεται το ερώτημα αν η αραβική ταυτότητα είναι στην πραγματικότητα περισσότερο μια γλωσσική, πολιτιστική ή πολιτική ταυτότητα, παρά εθνική ή φυλετική. Η αραβική, η ενωτική γλώσσα σε όλη τη Μέση Ανατολή, είναι μια σημιτική γλώσσα, που αναπτύχθηκε στην Αραβική Χερσόνησο. Η κυρίαρχη θρησκεία είναι το Ισλάμ, αν και τεχνικά η αραβική ταυτότητα είναι ανεξάρτητη από κάθε θρησκεία, με αραβο-χριστιανικά βασίλεια να υπάρχουν πριν από την άνοδο του Ισλάμ.
Οι περισσότεροι σήμερα προσπαθούν να ταυτίσουν κάποιους ανθρώπους ως Άραβες βασισμένοι περίπου σε τρία διαφορετικά κριτήρια, γενεαλογικά, γλωσσολογικά, και / ή πολιτικά.
Αν και όταν κάποιος εξερευνήσει βαθύτερα το ζήτημα του ποιος είναι ο Άραβας, θα αρχίσει να φαίνεται ότι η ίδια η ταυτότητα αυτή είναι σαφώς περισσότερο μια πολιτιστική-γλωσσική ταυτότητα παρά οτιδήποτε άλλο. Το 1946, ο Αραβικός Σύνδεσμος όρισε τον Άραβα ως «ένα πρόσωπο του οποίου η γλώσσα είναι η αραβική, που ζει σε μια αραβόφωνη χώρα, ο οποίος συμμερίζεται τις προσδοκίες των λαών που μιλούν Αραβικά».
Ωστόσο, μέσα σε κύκλους της Μαρωνιτικής Χριστιανικής Κοινότητας στο Λίβανο, η έννοια του φοινικισμού έχει ορθωθεί ως αντίπαλος με την αραβική ταυτότητα και τον αραβισμό.
Στο Ιστορικό Λεξικό του Λιβάνου, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1998 ο As'ad AbuKhalil ασχολείται με το θέμα δηλώνοντας: «Όσον αφορά την εθνικότητά τους, οι Λιβάνιοι είναι δυσδιάκριτοι από τους λαούς της Ανατολικής Μεσογείου.
Είναι αναμφισβήτητα ένας μικτός πληθυσμός, γεγονός που αντικατοπτρίζει μια για αιώνες μετακίνηση πληθυσμών και ξένης κατοχής ... Ενώ ο αραβισμός δεν είναι εθνότητα, αλλά μια πολιτιστική ταυτότητα, κάποιοι ένθερμοι εθνικιστές Άραβες, στο Λίβανο και αλλού, μιλούν για τον αραβισμό από φυλετικής και εθνικής άποψης για να ανυψώνουν τους απογόνους του Μωάμεθ.
Παραδόξως, και οι εθνικιστές του Λιβάνου μιλούν για το λαό του Λιβάνου από φυλετική άποψη, υποστηρίζοντας ότι οι Λιβάνιοι είναι «καθαρόαιμοι» απόγονοι των Φοινικικών λαών, τους οποίους θεωρούν ως ξεχωριστή φυλή από τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου κατά - ειρωνεία - και των Χαναναίων».(As'ad AbuKhalil, 1998). Μια χώρα που δημιουργήθηκε από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως ένα αυτόνομο Μαρωνιτικό Χριστιανικό κομμάτι της γαλλικής Συρίας.
Στο Λίβανο, όπως και όλα τα σύγχρονα κράτη που χαράχτηκαν από τα απομεινάρια αυτής της ισλαμικής αυτοκρατορίας, το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας τείνει να περιστρέφεται γύρω από τη θρησκεία. Στην πραγματικότητα, ο Λίβανος δεν συλλέγει ποτέ στις επίσημες απογραφές πληθυσμού την εθνική καταγωγή των πολιτών του, ένα αποτέλεσμα από το σύστημα των μιλλέτ όπου η οθωμανική κοινωνία χωριζόταν σύμφωνα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των πολιτών της. Παρά το γεγονός ότι είναι μια πολυεθνική χώρα, στον Εθνικό Χάρτη της ανεξαρτησίας του Λιβάνου (1943) αναφέρεται μόνο μία εθνικότητα για τους πολίτες του: «Ο Λίβανος έχει αραβικό πρόσωπο, αραβική γλώσσα, και αποτελεί μέρος του αραβικού κόσμου».
Αυτή η στάση άνοιξε το δρόμο σε ένα αιματηρόανταγωνισμό για τη δημιουργία μιας εθνικής ταυτότητας από διάφορες κοινωνικές, θρησκευτικές και εθνικές ομάδες του.Στο τέλος, του λιβανικού εμφυλίου πολέμου (1975-1990), υπεγράφη η συμφωνία του Ταΐφ στη Σαουδική Αραβία, και επέβαλε οριστικά την ίδια αραβική ταυτότητα σε όλους τους Λιβάνιους: «Ο Λίβανος είναι αραβικός στο ανήκειν και σε ταυτότητα. Είναι ένα ενεργό και ιδρυτικό μέλος του Αραβικού Συνδέσμου και είναι δεσμευμένος με το καταστατικό της ένωσης. [...]
Το κράτος του Λιβάνου θα πρέπει να ενσωματώσει τις αρχές αυτές σε όλους τους τομείς και σφαίρες, χωρίς εξαίρεση». Συνολικά, η πλειοψηφία στον Λίβανο θα πρέπει να θεωρούν τους εαυτούς τους ως Άραβες, υπό την έννοια ότι η Αραβική γλώσσα είναι η εθνική γλώσσα, ενώ τα πολιτισμικά υπόβαθρα και οι πρόγονοι πολλών στη χώρα κυμαίνονται μεταξύ Αράβων, Αρμενίων, Αραμαίων, Φοινίκων και Ελλήνων.
Είναι, ως αποτέλεσμα το αίσθημα αυτών των διαφορετικών πολιτιστικών υποβάθρων που υπάρχουν εντός των χριστιανικών μειονοτήτων του Λιβάνου για την εθνική τους ταυτότητας που τους έχει στρέψει εναντίον του αραβισμού. Αυτοί για τους οποίους η αρχική, αυτόνομη περιοχή του Όρους Λιβάνου ιδρύθηκε, οι Μαρωνίτες, θεωρούν τους εαυτούς τους ως απογόνους των Φοινίκων, ενώ οι Μελχίτες (Ουνίτες) Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τείνουν να επικεντρώνονται περισσότερο στην ελληνική ή την αραμαϊκή κληρονομιά τους.
Με την έννοια του αραβισμού να μην είναι αποδεκτή στο εσωτερικό της Μαρωνιτικής Κοινότητας αρχίζει κανείς να αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν, αυτοί που συντάσσονται στην ελληνική ή την Ανατολική Ρωμαϊκή κληρονομιά του Λιβάνου να μην τους ακολουθήσουν και ν' αρχίσουν ν' αυτοπροσδιορίζονται ως εθνικά Έλληνες.
Υπήρχαν αρχαίες ελληνικές αποικίες και βασίλεια στην περιοχή, και με τον εκχριστιανισμό της περιοχής ο ελληνικός πολιτισμός απέκτησε περισσότερη επιρροή μέχρι την πτώση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.Ακριβώς ποιες είναι αυτές οι δύο χριστιανικές ομάδες, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να δημιουργήσουν τη ραχοκοκαλιά μας ελληνικής ταυτότητας στο Λίβανο;
Κατ' αρχήν, υπάρχουν οι Λιβάνιοι Έλληνορθόδοξοι, που είναι μέλη της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας της Αντιοχείας. Γνωστοί ως Έλληνες της Αντιοχείας, στην πλειοψηφία τους είναι ένας συνδυασμός Μακεδονικής, Ρωμαϊκής και Ανατολικής Ρωμαϊκής Ελληνικής, καθώς και Αραμαϊκής κληρονομιάς. Τα πρώην μέλη του μιλλέτ των Ρωμιών στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χριστιανική κοινότητα στο Λίβανο και θεωρούν τους εαυτούς τους σε μεγάλο βαθμό ως οι Άραβες της Ορθόδοξης πίστης.
Η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα
Με την ελπίδα να μάθω περισσότερα για τους Έλληνες της Αντιοχείας, ήρθα σε επαφή με τρεις Ελληνορθόδοξους Λιβάνιους, που ήταν πρόθυμοι να μοιραστούν μαζί μου τις εμπειρίες τους και να μου πουν πώς κατανοούν τη κοινότητάς τους.
Γεννημένος στην Τρίπολη του Λιβάνου, ο Nadim Akkari, είναι ένας από αυτούς τους Λαβάνιους Ορθοδόξους. Έχοντας τη καλοσύνη να μοιραστεί τη γνώμη του μαζί μου, ο Nadim μου εξήγησε ότι υπάρχουν δύο είδη Ελλήνων στον Λίβανο. Εκείνοι που μπορούν να εντοπίσουν την καταγωγή τους πίσω στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και εκείνοι που ήταν πρόσφυγες από τη Σμύρνη μετά την Ελληνική Γενοκτονία.
Ο Ελληνολιβάνιος πολιτικός, καλλιτέχνης και επιχειρηματίας, Michel Ελευθεριάδης, είναι ένα τέλειο παράδειγμα όσων μπορούν να αναζητήσουν τις ρίζες τους πίσω σε πρόσφυγες της Ελληνικής Γενοκτονίας.
Ο πατέρας του Ελευθεριάδη, είναι ανιψιός του γνωστού Μητροπολίτη Σμύρνης, Αγίου Χρυσοστόμου Καλαφάτη. Ο Nadim, 29, εντοπίζει τη καταγωγή του πίσω στις ημέρες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. «Οι Έλληνες στο Λίβανο είναι ακριβώς όπως τους υπόλοιπους Χριστιανούς εδώ», λέει ο Nadim, «αλλά αυτό που πρέπει να ξέρετε είναι ότι οι Έλληνες στο Λίβανο δεν μιλούν πλέον Ελληνικά».
Επισήμως η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία στο Λίβανο παραμένει έξω από την πολιτική και δεν μιλά για εθνική ταυτότητα. Η θέση των ιεραρχών της Εκκλησίας φαίνεται να είναι εκείνη της προώθησης μιας αραβικής ταυτότητας μέσα στη κοινότητάς της, μια απόφαση, η οποία είναι αποτέλεσμα της επιθυμίας της Εκκλησίας να είναι περισσότερο προσφιλές ανάμεσα στον αραβικό πληθυσμό.
Όταν ρωτήθηκε για το πώς αισθάνεται για τους Μελχίτες (Ουνίτες) Χριστιανούς ο, Nadim απάντησε, «Είναι σαν εμάς, μόνο που προσηλυτίστηκαν στον καθολικισμό». Η αντίληψη του Nadim προκάλεσε περισσότερο την περιέργειά μου για την Ελληνορθόδοξη Κοινότητα, στο Λίβανο και τη θέση της Εκκλησίας για την εθνική τους ταυτότητα.
Η περιέργεια αυτή με οδήγησε στον Rodrigue Khoury, βαφτισμένος με τ' όνομα Δημήτριος, και που είναι ένα άλλο μέλος της Ορθόδοξης Κοινότητας. Γεννημένος στην Κούρα, ο Rodrigue θεωρεί την Ορθόδοξη Κοινότητα στο Λίβανο ως Έλληνες. «Οι Άραβες μας αποκαλούν Ρουμ (Ρωμιούς) , και Ρουμ στα αραβικά σημαίνει Έλληνας», εξηγεί ο Rodrigue , «πριν από την Αραβική, Ισλαμική εισβολή το 634, οι δύο γλώσσες του Λιβάνου ήταν τα Ελληνικά και Ασσυριακά ... μετά την αραβική κατάκτηση γίναμε αραβόφωνοι, αλλά δεν είμαστε Άραβες».
Ο Rodrigue, μόλις 25, αντιπροσωπεύει μια αυξανόμενη τάση της νεολαίας στην Ορθόδοξη Κοινότητα. Εξηγεί ότι, «είμαστε διαιρεμένοι μεταξύ πολιτικών κομμάτων που είναι κάτω από την ηγεσία άλλων κοινοτήτων, τα οποία χρησιμοποιούν τη νεολαία μας για τις δικές τους επιδιώξεις. Λόγω αυτού, πολλοί νέοι μας γίνονται θύματα και δέχονται την επιρροή τους για την ταυτότητά τους, τόσο πολύ που οι περισσότεροι Ελληνορθόδοξοι που εμπίπτουν κάτω από την ισλαμική επιρροή λένε ότι είμαστε Άραβες και εκείνοι που εμπίπτουν κάτω από την επιρροή των Μαρωνιτών λένε ότι είμαστε Ασσύριοι ... η αλήθεια είναι ότι είμαστε Έλληνες ή Ρωμιοί ... Γι 'αυτό χρειαζόμαστε βοήθεια από του Έλληνες αδελφούς μας για να διατηρήσουμε την πραγματική μας ταυτότητα στην Ανατολή».
Ο Rodrigue προέρχεται από τη γενιά των νέων Λιβανίων Ορθοδόξων του Facebook που ψάχνουν για την ταυτότητά τους. Ως ένα μέλος αρκετών ομάδων που εκφράζουν μια ελληνική ταυτότητα για τους Ορθοδόξους του Λιβάνου, οι απόψεις του αποτελούν μια αναπτυσσόμενη αλλαγή στο εσωτερικό της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας στο Λίβανο. Σε μια εποχή, όπου το Facebook αλλάζει όχι μόνο την κοινωνία, αλλά και τα πολιτικά κατεστημένα της χώρας, όπως στις πρόσφατες διαδηλώσεις που έχουν συνεπάρει τον αραβικό κόσμο, η γνώμη του μετράει.
«Δεν έχουμε καμιά Ορθόδοξη πολιτική οργάνωση», λέει οRodrigue , «και χρειαζόμαστε απεγνωσμένα μία». «Η κάθε θρησκευτική κοινότητα στο Λίβανο έχει τις δικές της πολιτικές οργανώσεις, εκτός από την Ελληνορθόδοξη», εξήγησε ο Rodrigue .
«Ακόμη και η Αρμενική Κοινότητα, που είναι το 1% του πληθυσμού έχει μεγαλύτερη επιρροή από ό, τι μας, κι ο λόγος είναι ότι έχουν πολιτική εκπροσώπηση».
Ο Rodrigue εξήγησε πιο αναλυτικά, «Η Εκκλησία της Αντιοχείας ήταν κάποτε στη θέση που είναι τώρα η Εκκλησία των Ιεροσολύμων και η Εκκλησία της Αλεξανδρείας.
Οι αραβόφωνοι άρχισαν να νιώθουν ότι η Εκκλησία ήταν «υπό κατοχή από τον ελληνικό κλήρο» και σύντομα δημιούργησαν το επιχείρημά τους ότι είναι μια φυλετική σύγκρουση μεταξύ Αράβων και Ελλήνων, το οποίο κέρδισε την υποστήριξη τους από το αραβικό, μουσουλμανικό κατεστημένο.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα, ο Πατριάρχης μας πρέπει να προέρχονται από τη πατρίδα μας, κάτι που βοήθησε στην επιτάχυνση της Αραβικής προπαγάνδας. Σήμερα η Εκκλησία δεν έχει καμία επίσημη γνώμη σχετικά με αυτούς τους τύπους ερωτήσεων, αν και οι επίσκοποι μας, όλοι φαίνονται να χωρίζονται σε τρεις σφαίρες επιρροής , την Ελληνική, Ασσυριακή, ή την Αραβική.
Για μερικούς οι απόψεις του Rodrigue μπορεί να ακούγονται ριζοσπαστικές. Πολλοί πιστεύουν ότι η αποδοχή μιας ελληνικής ταυτότητας παρά μιας αραβικής για τους Ελληνορθόδοξους, θα ήταν μια απερίσκεπτη απόφαση. Μια αποδοχή που μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια προς τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Ωστόσο, ο Rodrigue δηλώνει αυτό, «Ακριβώς επειδή δεν είμαστε Άραβες δεν σημαίνει ότι είμαστε σε σύγκρουση μαζί τους ...
Πρέπει όλοι να μάθουμε να ζούμε σε μια πλουραλιστική κοινωνία και είμαι βέβαιος ότι θα μας δεχτούν, όπως δέχονται τους Αρμένιους. Οφείλουν να το κάνουν γιατί είμαστε ντόπιοι αυτής της γης».
Όταν ρωτήθηκε για την Μελχίτικη (Ουνιτική) Ελληνική Κοινότητα, δήλωσε «Οι Μελχίτες Έλληνες Καθολικοί είναι Έλληνες σαν εμάς βέβαια, κάποτε ήταν όλοι Ορθόδοξοι, αλλά λόγω πολιτικών εσωτερικών προστριβών στην Εκκλησία μερικοί βρήκαν στήριξη από τη Ρώμη. Είτε έτσι είτε αλλιώς είναι στερεωμένοι στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και την κληρονομιά της, και, συνεπώς, μοιράζονται μαζί μας μια ελληνική ταυτότητα».
Το τελευταίο μέλος της Λιβανο-Ελληνορθόδοξης Κοινότητας που είχα την ευχαρίστηση να συνομιλήσω ήταν ο Ghassan El Karaan.
O Ghassan είναι 24, και γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου, οι γονείς του δεν προτίμησαν να του δώσουν ελληνικό όνομα, «για να γλυτώσω τη ζωή μου από εθνοτικές διώξεις», όπως λέει ο Ghassan. Ως εκ τούτου, του δόθηκε νόμιμα ένα αραβικό όνομα και βαφτίστηκε «Ηλίας», όμως, επιμένει να ονομάζεται «Ηλίας» και όχι «Ghassan». Η οικογένειά του είχε αλλάξει το ελληνικό επώνυμο της αναγκαστικά κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. «Στην πραγματικότητα, κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, ό, τι ήταν ελληνικό ήταν απαγορευμένο, και οι Έλληνες υπέστησαν διακρίσεις και εθεωρούντο ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ως μέρος αυτής της διάκρισης, οι Τούρκοι αναφέρονταν στους Έλληνες, όχι με τα ελληνικά ονόματα των οικογενειών τους αλλά με τους τίτλους των θέσεων εργασίας τους, ή μερικές φορές για σκληρότερο εκφοβισμό με άλλες φυσικές ή ηθικές ιδιότητες. «El Karaan» σημαίνει, «ο φαλακρός», και πραγματικά η φαλάκρα είναι ένα κληρονομικό γονίδιο στην οικογένειά μου», μου είπε.
Ο Ηλίας, όπως και ο Rodrigue, πιστεύει ότι η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα είναι εθνικά Έλληνες, «... είμαστε άμεσοι απόγονοι της Ρωμαιο-Ελληνικής Αυτοκρατορίας, του αρχαιότερου πολιτισμού στο Λίβανο», δήλωσε. Πώς είναι δυνατόν ένας νεαρός Ορθόδοξος Χριστιανός του Λιβάνου να προσδιορίζει με περηφάνια τον εαυτό του ότι είναι ελληνικής καταγωγής και όχι αραβικής;
Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό, ο Ηλίας αναπαύσει περαιτέρω τη θέση του για την τρέχουσα κατάσταση της Ελληνορθόδοξη Κοινότητας στο Λίβανο. Η θέση του είναι πολύ ενδιαφέρον, η οποία θα πρέπει να εγείρει πολλά ερωτήματα στις καρδιές και το μυαλό των Ελλήνων.
Ο Ηλίας είναι της γνώμης ότι η σημερινή κατάσταση των Ορθοδόξων στο Λίβανο βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, μέσα στην οποία οι αιώνες διωγμών και αναγκαστικής αραβοποίησης οδήγησε την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία να αποδεχθεί την αρχή της κυβέρνησης να επιλέξει ένα «φιλο-άραβα Πατριάρχη και προ- αραβιστές επισκόπους αντί ενός Έλληνα Πατριάρχη και Ελλήνων επισκόπων», όπως λέει.Συνεχίζοντας περαιτέρω, ο Ηλίας σημείωσε ότι, «Όλα τα γεγονότα μεταξύ 333 π.Χ. μέχρι 700 μ.Χ. έχουν παραλειφθεί από τα βιβλία ιστορίας ... τα περισσότερα ελληνικά ιστορικά μνημεία δεν έχουν αποκατασταθεί σωστά για να αποκρύψουν την αλήθεια ... Η ιστορία έχει σφυρηλατηθεί για να παραπλανήσουν τους ανθρώπους.
Σήμερα, οι κοινωνικές και πολιτιστικές παραδόσεις μας, τα τρόφιμά μας, τα ποτά μας, η αγάπη μας για την ελευθερία και τη δημοκρατία είναι όλα ακόμα ανάλογα με εκείνα της Ελλάδας, και πολύ ξένα προς αυτά των αραβικών χωρών. Το μόνο κοινό που έχουμε με τους Άραβες είναι η γλώσσα που επιβλήθηκε στους προγόνους μας με τη βία. Ωστόσο, μόνο και μόνο επειδή η γλώσσα μας έχει αλλάξει, αυτό δεν σημαίνει ότι άλλαξε και το αίμα μας, το αίμα μας εξακολουθεί να είναι ελληνικό! Οι καρδιά μας είναι ακόμη Ελληνική! Είμαι Έλληνας, και είμαι πολύ περήφανος γι' αυτό! "
Συμπέρασμα
Ως Έλληνας της Αμερικής, με Λιβανο-αμερικανούς φίλους της Ελληνικής Ορθόδοξης πίστης, είχα πάντα την εντύπωση ότι η Ορθόδοξη Κοινότητα στο Λίβανο ήταν μόνο Λιβάνιοι Χριστιανοί, και όμως προς έκπληξή μου έμαθα διαφορετικά πράγματα από εκείνους που ζουν στο Λίβανο .
Στο τέλος, ο Ηλίας με πληροφόρησε ότι, «η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα στο Λίβανο έχει μόνο 5 σχολεία δικά της σε σχέση με τις εκατοντάδες των Καθολικών και των ισλαμικών σχολείων που είναι διασπαρμένα σε όλη τη χώρα.
Η ελληνική γλώσσα είναι σχεδόν μια ξεχασμένη γλώσσα, και η έλλειψη εθνικού πνεύματος ταυτότητας μεταξύ των Ελληνορθοδόξων είναι κάτι πολύ επικίνδυνο ... μόνο οι Ελληνορθόδοξοι αγνοούν ότι είναι Ρουμ (Ρωμιοί) απόγονοι Ελλήνων, γιατί αγνοούν την ιστορία των πατέρων τους, και πολύ λίγοι μιλούν τη μητρική τους γλώσσα, την ελληνική».
Αυτά όλα με οδηγούν πίσω στην αρχική μου ερώτηση, αν οι Μαρωνίτες είναι σε θέση να αρχίσουν να απαλλάσσονται από την αραβική τους ταυτότητα, για μια φοινικική, πού είναι το λάθος για τις άλλες χριστιανικές κοινότητες να υιοθετούσουν μια ελληνική ταυτότητα;
Δεδομένου ότι η Ελληνική Κυβέρνηση και η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αντιοχείας δεν θα αγγίξουν το θέμα, εναπόκειται σε εκείνους από εμάς της διασποράς να εξετάσουμε το ζήτημα.
Θα πρέπει να ανοίξουμε την αγκαλιά μας στους ξεχασμένους ομοεθνής μας αδελφούς, να τους βοηθήσουμε στην πορεία τους προς μια ελληνική εθνική ταυτότητα;
Ή μήπως θα πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του ελληνικού κράτους και της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ν' αφήσουμε τα λόγια τους να πέφτουν πάνω σε ώτα μη ακουόντων;
Πηγή
